परजा कै मासन, परजा की खातिर, परजा के हाथे मा,
परजै पहिरावै मुकुट आज जिउ चाहे जेकरे माथे मा।
हमहीं काजी, हमहीं मुल्ला, हमहीं पंचउ परधान बना
किसमत कै डोरी हाथे मा हमहीं आपन भगवान बना।
का केउ के पयताने बइठा अब चँवर डोलाई रामराज?
अब केस के आई रामराज?
ऊ जमीदार कै जोर जुलुम, ऊ अँगरेजन के खुली लूट,
जबरा के मारे वहि जुग मा रोवइ का केका रही छूट।
जे बरा रहे सब गे बुताइ जे तपा रहे ते अस्त भए
जे छाती पर असवार रहे अपनी करनी से पस्त भए।
का बना मदारी गली गली डुगडुगी बजाई रामराज?
अब केस के आई रामराज?
अब ऊँच-नीच कै भेद कहाँ सब निरबल सबल समान भए,
वह सेर मुहम्मद का हराइ झिंगुरी महतौ परधान भए।
ना केउ की हरी बेगारी मा ना केउ की ठकुरसोहाती मा
केउ की छाती पर मूँग दरै बा कुब्बत केकरी छाती मा।
का कैंची लइके बड़ा छोट कै भेद मिटाई रामराज?
अब केस के आई रामराजॉ?
ढेबरी की कठिन पढ़ाई मा आँखी कै जोती जात रही,
दादा लूकी लै खात रहे माई अँधियारे खात रही।
डेहरी से लैके ओबरी तक अब सगरौ बिजुरी बरै लाग
मनई के कहै भइँस बइठी उजियारे पागुर करै लाग।
का जना जना की आँखी मा अब दिया देखाई रामराज?
अब केस के आई रामराज?
भोरे से पुर नाधे-नाधे तरुआ कै चाम खिआइ जाए,
फाटड बेवाइ जब गोड़े मा जइसे कँकरी भेहलाइ जाए।
अत्र नहर चली, नलकूप चला, बारहौ महीना तरी रहे
जौने खेते मा धूर उड़ी अब जेठौ मां हरियरी रहै।
अब का हाथे मा लोटा लै गोहूँ टोंटियाई रामराज?
अब केस के आई रामराज?
बस्तर बिन देंह उघार रही, रोटी के लाला परा रहा,
जब इहाँ बिदेसी राज रहा, जीभी पर ताला परा रहा।
अब सब अजाद, सब मनमानी, बेसुर के राग सुनाइ रहे
अपनी करनी कै दोख न दै भगवानौ का गरिआइ रहे।
सब बेलगाम, केउ के मुह कै ढकना बनि जाई रामराज?
अब केस के आई रामराज?
सूई के कहै विमान तलुक अब इहीं देस मा बनै लाग,
यहिं जुग के पाँच सवारन मा दुनिया हमहूँ का गनै लाग।
ऊ अगिन कि सौ-सौ जोजन तक दुसमन का राख बनाइ देइ
हम ओकर लेई आँखि काढ़ि जे हमका आँख देखाइ देइ।
हमरे विकास के रंग देखि सब कहैं दोहाई रामराज?
अब केस के आई रामराज?
आपन-आपन करतब चेतै, आपन आपन अधिकार लेइ,
जे करै मसक्कत तन-मन से यहि जुग मा बाजी मारि लेइ।
जे आलस औ औंघाई मा झिलगा मा झूलत परा अहै
ओकरी जिनगी के का भरोस जीते जी मानौ मरा अहै।
जे मरा परा ओकरी देहीं का जिउ पहिराई रामराज?
अब केस के आई रामराज?
parja kai masan, parja ki khatir, parja ke hathe ma,
parajai pahiravai mukut aaj jiu chahe jekre mathe ma.
hamhin kaji, hamhin mulla, hamhin panchau pardhan bana
kismat kai Dori hathe ma hamhin aapan bhagvan bana.
ka keu ke paytane baitha ab chanvar Dolai ramraj?
ab kes ke aai ramraj?
uu jamidar kai jor julum, uu angrejan ke khuli loot,
jabra ke mare vahi jug ma rovai ka keka rahi chhoot.
je bara rahe sab ge butai je tapa rahe te ast bhe
je chhati par asvar rahe apni karni se past bhe.
ka bana madari gali gali DugDugi bajai ramraj?
ab kes ke aai ramraj?
ab uunch neech kai bhed kahan sab nirbal sabal saman bhe,
wo ser muhammad ka harai jhinguri mahtau pardhan bhe.
na keu ki hari begari ma na keu ki thakursohati ma
keu ki chhati par moong darai ba kubbat kekri chhati ma.
ka kainchi laike baDa chhot kai bhed mitai ramraj?
ab kes ke aai ramrajau?
Dhebri ki kathin paDhai ma ankhi kai joti jaat rahi,
dada luki lai khaat rahe mai andhiyare khaat rahi.
Dehari se laike obari tak ab sagrau bijuri barai laag
manii ke kahai bhains baithi ujiyare pagur karai laag.
ka jana jana ki ankhi ma ab diya dekhai ramraj?
ab kes ke aai ramraj?
bhore se pur nadhe nadhe tarua kai chaam khiai jaye,
phataD bevai jab goDe ma jaise kankari bhehlai jaye.
atr nahr chali, nalkup chala, barhau mahina tari rahe
jaune khete ma dhoor uDi ab jethau maan hariyri rahai.
ab ka hathe ma lota lai gohun tontiyai ramraj?
ab kes ke aai ramraj?
bastar bin denh ughaar rahi, roti ke lala para raha,
jab ihaan bidesi raaj raha, jibhi par tala para raha.
ab sab ajad, sab manmani, besur ke raag sunai rahe
apni karni kai dokh na dai bhagvanau ka gariai rahe.
sab belagam, keu ke muh kai Dhakna bani jai ramraj?
ab kes ke aai ramraj?
sui ke kahai viman taluk ab ihin des ma banai laag,
yahin jug ke paanch savaran ma duniya hamhun ka ganai laag.
uu agin ki sau sau jojan tak dusman ka raakh banai dei
hum okar lei ankhi kaDhi je hamka ankh dekhai dei.
hamre vikas ke rang dekhi sab kahain dohai ramraj?
ab kes ke aai ramraj?
aapan aapan kartab chetai, aapan aapan adhikar lei,
je karai masakkat tan man se yahi jug ma baji mari lei.
je aalas au aunghai ma jhilga ma jhulat para ahai
okri jingi ke ka bharos jite ji manau mara ahai.
je mara para okri dehin ka jiu pahirai ramraj?
ab kes ke aai ramraj?
parja kai masan, parja ki khatir, parja ke hathe ma,
parajai pahiravai mukut aaj jiu chahe jekre mathe ma.
hamhin kaji, hamhin mulla, hamhin panchau pardhan bana
kismat kai Dori hathe ma hamhin aapan bhagvan bana.
ka keu ke paytane baitha ab chanvar Dolai ramraj?
ab kes ke aai ramraj?
uu jamidar kai jor julum, uu angrejan ke khuli loot,
jabra ke mare vahi jug ma rovai ka keka rahi chhoot.
je bara rahe sab ge butai je tapa rahe te ast bhe
je chhati par asvar rahe apni karni se past bhe.
ka bana madari gali gali DugDugi bajai ramraj?
ab kes ke aai ramraj?
ab uunch neech kai bhed kahan sab nirbal sabal saman bhe,
wo ser muhammad ka harai jhinguri mahtau pardhan bhe.
na keu ki hari begari ma na keu ki thakursohati ma
keu ki chhati par moong darai ba kubbat kekri chhati ma.
ka kainchi laike baDa chhot kai bhed mitai ramraj?
ab kes ke aai ramrajau?
Dhebri ki kathin paDhai ma ankhi kai joti jaat rahi,
dada luki lai khaat rahe mai andhiyare khaat rahi.
Dehari se laike obari tak ab sagrau bijuri barai laag
manii ke kahai bhains baithi ujiyare pagur karai laag.
ka jana jana ki ankhi ma ab diya dekhai ramraj?
ab kes ke aai ramraj?
bhore se pur nadhe nadhe tarua kai chaam khiai jaye,
phataD bevai jab goDe ma jaise kankari bhehlai jaye.
atr nahr chali, nalkup chala, barhau mahina tari rahe
jaune khete ma dhoor uDi ab jethau maan hariyri rahai.
ab ka hathe ma lota lai gohun tontiyai ramraj?
ab kes ke aai ramraj?
bastar bin denh ughaar rahi, roti ke lala para raha,
jab ihaan bidesi raaj raha, jibhi par tala para raha.
ab sab ajad, sab manmani, besur ke raag sunai rahe
apni karni kai dokh na dai bhagvanau ka gariai rahe.
sab belagam, keu ke muh kai Dhakna bani jai ramraj?
ab kes ke aai ramraj?
sui ke kahai viman taluk ab ihin des ma banai laag,
yahin jug ke paanch savaran ma duniya hamhun ka ganai laag.
uu agin ki sau sau jojan tak dusman ka raakh banai dei
hum okar lei ankhi kaDhi je hamka ankh dekhai dei.
hamre vikas ke rang dekhi sab kahain dohai ramraj?
ab kes ke aai ramraj?
aapan aapan kartab chetai, aapan aapan adhikar lei,
je karai masakkat tan man se yahi jug ma baji mari lei.
je aalas au aunghai ma jhilga ma jhulat para ahai
okri jingi ke ka bharos jite ji manau mara ahai.
je mara para okri dehin ka jiu pahirai ramraj?
ab kes ke aai ramraj?
स्रोत :
पुस्तक : माटी औ महतारी (पृष्ठ 49)रचनाकार : आद्या प्रसाद 'उन्मत्त'
प्रकाशन : अवधी अकादमी
Additional information available
Click on the INTERESTING button to view additional information associated with this sher.
rare Unpublished content
This ghazal contains ashaar not published in the public domain. These are marked by a red line on the left.
